Hoe sluiten we het jaar 2009 af?

Over ruim twee weken sluiten we met z’n allen 2009 af. Wat was dit voor jaar? De één zal het zien als een – gauw te vergeten – crisisjaar, de ander als een jaar volop kansen. Faillisementen, werkloos raken, nieuwe bedrijven die starten, innovaties die torenhoge resultaten scoren, zijn zomaar wat geluiden uit een roerig 2009. Hoe is het jullie vergaan?

Op veel blogs wordt tegen het einde van het jaar of teruggekeken naar de belangrijkste trends van het afgelopen jaar, of vooruitgekeken met voorspellingen over hetgeen volgend jaar van belang zou kunnen zijn. De crisis heeft op zijn minst het effect gehad dat we in ons media landschap op vrijwel alle deelgebieden moeten nadenken over de wijze waarop economische grootheden ten aanzien van verlies en winst moeten worden bijgestuurd.

Er is geen enkel segment welke niet is geraakt door de crisis. Naruurlijk papier voorop, met grote gevolgen voor kranten- en tijdschriften uitgevers en de producerende bedrijven. Maar ook radio en televisie maken roerige tijden mee, ondanks de enorme potentie van diverse digitale ontwikkelingen in de huiskamer, die het kijkend publiek meer kunnen bieden. De internet wereld is zo difuus, dat het niet makkelijk is om in die brache één uitspraak te doen. Maar inmiddels beginnen ook daar bewegingen te ontstaan, die het verdienmodel gaan beïnvloeden. CPM’s, CPC’s, raw impressions zijn nu nog de paramters van afrekenmodellen voor on-line advertentie beweginge. In een tijd waarin on-line content nog geen echt verdienmodel kent staan uitgevers, adverteerders en lezers in een wel heel vreemde verhouding ten opzichte van elkaar. Crossmedia, interactie, relevantie en nog een handvol meer van deze begrippen, schudden het on-line media landschap behoorlijk op. Het publiek is niet meer te betrappen op eenduidigheid en wil zelf meer en meer controle over zowel redactionele- als commerciële content, die hij of zij wenst te consumeren.De tijd van zenden is door de komst van vele sociale netwerken al lang voorbij. Burgers laten zich meer horen, de professional is naarstig op zoek naar onderscheidend vermogen. En dat gebeurt in alle media segmenten. De journalist ziet zijn vermogen in het vertellen van relevante verhalen verschieten wanneer op Twitter de aankondiging van breaking news als breeduit wordt gecommuniceerd, samen met foto’s die qua nieuwswaarde niet meer in te halen zijn door opgetrommelde persfotografen. Maar ook de productie van content wordt kinderlijk eenvoudig, zelfs in print. Digital printing gecombineerd met moderne web-to-print systemen doen menig drukker verbleken. Moderne printbedrijven, volledig geautomatiseerd, vegen de vloer letterlijk en figuurlijk aan met een ooit bestaan ambacht, waarin vakmanschap bijna goed bewaarde geheimen waren.

De rust – als die ooit al bestaan heeft – is er – nu – voorgoed (?) uit. Systemen, modellen en hun paramterers zijn in verwarring. Of de crisis daar de hoofdoorzaak van is, valt nog te bezien. Zouden we bij een normale economische groei van een paar procent al die problemen niet hebben gehad? Ik denk dat het verschil niet zo groot zou zijn geweest. We zitten in een langer durend overgangsproces, waarin mensen, middelen, methoden en markten zoeken naar nieuwe parameters, die ons nieuwe economische modellen moet opleveren, waaraan we houvast kunnen ontlenen.

Mijn grootste zorg is dus onrust. Hoelang houden we het vol in tijden waarin die woelige parameters niet snel in nieuwe duidelijkheid resulteren. Die onrust treft de innerlijke mens. Of we nu veel of weinig verdienen, onrust is een vervelend virus, waarin we als mensen in onze verhoudingen ten opzichte van elkaar vervreemden. Het contrast is vreemd, sociale netwerken hebben de potentie de mens dichter bij elkaar te brengen, maar de behoefte aan werkelijk onderling contact, geborgenheid en liefde is groter dan ooit, ondanks overvolle agenda’s en planningen – zelfs in het privé leven. Het is te hopen dat we dat stukje menselijke interactie niet vergeten en dus niet alleen maar bezig zijn met geld, economie, modellen en werk. Gewoon weer eens gedag zeggen tegen een vreemde op straat. Ook dat is interactieve relevante communicatie! En er is geen verdienmodel voor nodig!